Hỗn hợp kim loại tác dụng với hỗn hợp axit nitơric và axit sunfuric đặc xảy ra như thế nào?

(D&3H) Hỗn hợp kim loại tác dụng với hỗn hợp HNO3 và H2SO4 đặc xảy ra như thế nào?

Khi cho hỗn hợp kim loại vào hỗn hợp HNO₃ + H₂SO₄ đặc thì vấn đề khá phức tạp:
+ Về mặt nhiệt động, HNO₃ có tính oxi hóa mạnh hơn H₂SO₄ nên ưu tiên phản ứng hơn. Nói một cách lý tưởng là trong môi trường phản ứng phải hết NO₃^- mới đến phản ứng của SO4^2- trong H⁺ với kim loại. Do đó, muối tạo thành là muối sunfat chứ không có muối nitrat.
+ Về mặt động học, có thể xảy ra song song 2 phản ứng: phản ứng kim loại với HNO₃ và với H₂SO₄ để tạo ra đồng thời NO₂ và SO₂. Tuy nhiên, NO₃^- trong H⁺ phản ứng có phần ưu thế hơn và NO₂ tạo ra lại phản ứng với SO₂, đồng thời SO₂ tạo ra lại phản ứng với HNO₃ trong dung dịch.
Vì vậy, quan niệm 2 quá trình phản ứng của kim loại với HNO₃ và H₂SO₄ hoàn toàn độc lập với nhau là không chính xác. Ngược lại, quan niệm phải hết NO₃^- mới đến SO₄^2- tham gia phản ứng cũng không thực tế (vì kim loại tiếp xúc với cả ion NO_3^- , ion SO₄^2-, ion H⁺ trong dung dịch). Trong dung dịch sau pahnr ứng sẽ có các ion kim loại, ion NO_3^- , ion SO₄^2-, ion H⁺ nên khó tính thật chính xác lượng muối tạo thành, chỉ có thể nghĩ rằng muối sunfat sẽ ưu tiên hơn.

Theo Tạp chí Hóa học và ứng dụng số 19(127)/2010